Enige tijd geleden heb ik een anekdote verteld over een oud-leraar. Onlangs herinnerde ik mij een ander verhaal van hem; over “hallucineren”. Ik wil dat graag met jullie delen. Volgens mijn destijdse leraar zijn alle veronderstellingen over andermans uitgangspunten, beweegredenen en handelen, hallucinaties. Hij vertelde dat weliswaar met een humoristische inslag, maar wat een waarheid! Want hoe vaak hallucineren wij wel per dag?
Volgens Wikipedia* is “hallucineren” een zintuiglijke beleving, die niet overeenkomt met de werkelijkheid. Anders gezegd: een hallucinatie is een waarneming waarbij de prikkel uit de buitenwereld ontbreekt. Er kunnen dingen gehoord, gezien, gevoeld of geroken worden die zich in werkelijkheid niet voordoen; zoals de bekende reiziger die stervend van de dorst, in de woestijn een oase denkt te zien.
Hoe vaak leven we met (doem)scenario’s in ons hoofd, zonder dat ze ooit bewaarheid worden. We vullen structureel gedrag van de ander in vanuit onze eigen visie. Maar hoe vaak controleren we of onze gedachten en veronderstellingen wel realistisch zijn? Hierna volgen een paar voorbeelden.
Iemand is kortaf.
Invulling: ik zal wel iets verkeerd hebben gedaan. Werkelijkheid: iemand worstelt met een probleem dat los staat van jou. Hij heeft hierdoor weinig ruimte om je te woord te staan.
Iemand geeft alleen kritiek en geen complimenten.
Invulling: Ik kan nooit iets goed doen. In werkelijkheid heeft hij niet geleerd om een ander te complimenteren. Het is voor hem geen natuurlijke gedrag. Hij is echter wel tevreden over jou.
Iemand neemt geen initiatief om iets af te spreken.
Invulling: hij zal er wel geen zin in hebben. In werkelijkheid loopt hij over van het werk en laat hierdoor steken vallen.
Redeneren vanuit onze eigen werkelijkheid en er van uit gaan, dat de ander ook echt zo denkt en handelt is een veel voorkomend iets. Hoe meer je navraagt of jouw veronderstellingen overeenstemmen met wat de ander denkt, hoe meer je je realiseert dat er talloze manieren zijn om situaties te beleven. En dat zal je weer helpen om continue open te staan voor nieuwe denkbeelden en inzichten en niet te verzanden in hallucinaties. Maar van groot belang is, dat je oefent in de ander te bevragen hoe zijn beleving is om zodoende de werkelijkheid en niet de hallucinatie te (be)leven.
*Wikipedia is een vrije meertalige internetencyclopedie die door meerdere auteurs op vrijwillige basis wordt geschreven.